“Les Traversees Baroques” vieren met deze cd dat Venetië in de Gouden eeuw, vanaf het midden van de jaren 1500 tot halverwege de 17de eeuw, een stad was waar compositorische en vocale en instrumentale creativiteit en virtuositeit, bloeiden. Op de cd staan 19 vocale en instrumentale composities van Giovanni en Andrea Gabrieli, Giovanni Bassano en Claudio Merulo. Schitterend!
De 16de eeuw beleefde een aanzienlijke ontwikkeling van de Cappella Ducale van San Marco, die tot het einde van de 17de eeuw, het belangrijkste centrum van muzikale activiteit in de stad was. Bewijzen hiervoor is de overvloed aan belangrijke musici die het ontving in die “Gouden Eeuw”: hetzij als maestri di cappella, of als organisten (Claudio Merulo, Andrea en Giovanni Gabrieli), of als virtuoze instrumentalisten (de cornetspeler Giovanni Bassano). Claudio Merulo en Andrea Gabrieli speelden daarnaast een belangrijke rol in de opkomst van de Venetiaanse klaviermuziek en van muziek in de concertato-stijl. Zijn neef Giovanni Gabrieli kan worden beschouwd als de vaandeldrager van de Venetiaanse school als geheel. De cornet virtuoos Giovanni Bassano componeerde prachtige meerkorige motetten in de concertato stijl voor de liturgie in San Marco. Met dergelijke werken profileerde Bassano zich als de waardige opvolger van de beide Gabrieli’s.
Giovanni Bassano (ca. 1561-1617) was een Venetiaanse componist en cornetspeler van de laat renaissance- en vroege barok. Hij was een sleutelfiguur in de ontwikkeling van het instrumentaal ensemble van de basiliek van San Marco. Het was vooral Bassano die verantwoordelijk was voor de uitvoering van de muziek van Giovanni Gabrieli, de meest gerenommeerde vertegenwoordiger van de Venetiaanse School.
Giovanni Bassano werd waarschijnlijk in Venetië geboren in de parochie van San Maurizio, als zoon van Santo Griti da Sebenico en Orsetta Bassano. Orsetta’s vader Jacomo Bassano, was de enige van zes zonen van Jeronimo Bassano, die rond 1540, Venetië niet verliet om naar Londen te verhuizen als lid van een nieuw blokfluit consort van koning Hendrik VIII. Santo lijkt het instrumentarium van zijn schoonvader te hebben overgenomen en nam de achternaam Bassano aan. Hij was waarschijnlijk de uitvinder van bassanello, de zachte barokfagot.
Giovanni Bassano arriveerde als jonge instrumentalist waarschijnlijk in 1576 op 18-jarige leeftijd in San Marco . Hij verwierf er al snel een reputatie als één van de beste instrumentalisten en in 1585 publiceerde hij zijn eerste boek, “Ricercate, passagi e cadentie”, waarin hij op een precieze wijze beschreef, hoe en welke passages men het best kon versieren bij het transcriberen van vocale muziek voor instrumenten. In datzelfde jaar werd hij muziekleraar aan het seminarie verbonden aan San Marco en in 1601 nam hij de taak over als leider van het instrumentaal ensemble van de cornet speler, Girolamo Dalla Casa. Hij bleef op deze post tot zijn overlijden in augustus 1617.
Naast het dirigeren van muziek in St. Marco, was Bassano in Venetië druk bezig met verschillende groepen piffari, ensembles van blazers waaronder doedelzakken, blokfluiten, chalumeau’s, flageoletten, fagotten, en andere instrumenten, die ook in andere kerken zoals San Rocco, of zelfs op straatfestivals werden bespeeld
Hoewel zijn muziek overschaduwd werd door zijn bekendheid als uitvoerder, componeerde hij motetten en concerti ecclesiastici (“Concerti ecclesiastici a cinque, sei, sette, otto, e dodeci voci”) in de typische, Venetiaanse meerkorige stijl, madrigalen, canzonetta’s en zuiver instrumentale muziek. “Viri sancti gloriosum” (Track 2) op deze cd is daar trouwens een voorbeeld van. Zijn canzonetta’s bereikten zelfs enige roem buiten Italië. Thomas Morley kende ze en liet ze in 1597 in Engelse vertaling in Londen drukken.
Sommige instrumentale muziek van Bassano was ingenieus contrapuntisch. Het was een onderdeel van zijn compositorische kennis, die hij niet kon aanwenden in zijn meer ceremoniële, homofone composities. Zijn fantasieën en ricercares met retrograde inversies van motieven, waren daar treffende voorbeelden van. De gelijkenis van de motetten van Bassano met het vroeg werk van Heinrich Schütz, die bij Gabrieli in Venetië studeerde, suggereert dat de twee elkaar misschien hebben gekend. Waarschijnlijk kende Schütz dus Bassano’s muziek. Het ensemble bestaat uit twee sopranen, twee alten, twee tenoren en een bas, twee cornetten, drie sackbuts, fagot en orgel. Samen zorgen ze voor een mooie, volle en heel authentieke klank in muziek, die de oorspronkelijke pracht en praal van San Marco weergeeft. Warm aanbevolen.
San Marco di Venezia The golden Age G. Bassano A. & G. Gabrieli Les Traversees Baroques Etienne Meyer cd Accent ACC24345