“Toen ik wilde bestaan, kon ik het niet”. Mystieke inscripties op oude Bosnische grafstenen inspireerden dit programma. Het middeleeuwse Bosnië fascineert door het naast elkaar bestaan van diverse religies, katholieken, orthodoxen, ketterse Bosnische christenen, joden en moslims… Hun teksten en tradities overleven in de mondelinge traditie, in mysterieuze manuscripten in het Latijn, Cyrillisch en Glagolitisch, en op inscripties van grafstenen, monumenten waarmee de doden tot de levenden spreken. Niet te missen!
Als een verkenning van oude heidense en christelijke riten vanuit het hart van de Balkan getuigt Heretical Angels van de tradities van Bosnische christenen, die zowel door de middeleeuwse katholieke als door de orthodoxe kerk werden vervolgd. Door de grafsteeninscripties te verweven met exorcismen en meditaties, hebben Katarina Livljanic en Dialogos (zang, vedel, rebec en fluiten) en de 6 zangers van Kantaduri een verhaal van anonieme, aangrijpende gezangen gecreëerd dat uitnodigt om heidense en christelijke rituelen, o.a. uit het “Evangelie van Radoslav”, te volgen rond geboorte en dood.
Het “Evangelie van Radoslav” (ook bekend als het Servisch Evangelie van Leningrad, het Evangelie van de Spirituele Visarion en het Tetraevangelion van Inok uit Dalša) werd in 1429, gecreëerd door de miniaturist Radoslav en Inok van Dalša, een Servische monnikenschrijver uit Dalša, uit de eerste helft van de 15de eeuw. Het bevat een aantal miniaturen, waaronder “Portret van een Evangelist” (foto). De evangeliën bevinden zich in de Russische Nationale Bibliotheek, St. Petersburg. In 2001 werd het opnieuw uitgegeven door de Nationale Bibliotheek van Servië en de Centrale Bank van Joegoslavië.
In dit programma ontmoet Dialogos, na het succes van de cd “Dalmatica” (Diapason d’or in 2016), traditionele zangers, onder wie een van de jongste epische zangers van dit moment in Herzegovina, om vrede en betekenis te zoeken in een land verwoest door oorlogen, aan de poort van het Oosten.
De Kroatische zangeres en musicoloog, Katarina Livljanić, is een van de belangrijkste internationale specialisten op het gebied van middeleeuwse gezangen. Geboren aan de Adriatische kust van Kroatië, besloot ze al op zeer jonge leeftijd uitvoerder van middeleeuwse muziek te worden. Ze volgde een opleiding aan het Muziekconservatorium van Zagreb voor ze naar Frankrijk verhuisde om zang te studeren bij Guillemette Laurens en Glenn Chambers en musicologie bij Marie Noël Colette. Ze leidt het vocaal ensemble Dialogos, gespecialiseerd in middeleeuwse gezangen en liturgisch theater uit de Glagolitische traditie. Voor haar werk op dit gebied werd ze in 2002, onderscheiden vanwege haar culturele prestaties door de president van Kroatië. Dialogos werd geprezen door critici in grote internationale tijdschriften en toerde door de meeste Europese landen, in de VS, Canada, Noord-Afrika en Latijns-Amerika, op alle grote festivals (Saintes, Utrecht, Ambronay, Royal Festival Hall of London, de Metropolitain Museum in New York, Edinburgh International Festival…), inclusief radio- en televisie-uitzendingen. Hun cd’s hebben personderscheidingen ontvangen in internationale muziektijdschriften, waaronder Diapason d’or, Choc du Monde de la musique, Goldberg 5 sterren.
Katarina Livljanić behaalde een Ph.D. aan de Ecole Pratique des Hautes Etudes in Parijs, gebaseerd op onderzoek naar middeleeuwse gezangmanuscripten uit Zuid-Italië. Momenteel is ze Maître de conference in middeleeuwse muziek aan de Sorbonne Universiteit in Parijs, waar ze co directeur is van een masterprogramma voor middeleeuwse muziekuitvoeringen. Ze bracht een semester door als gastdocente en regisseerde een gregoriaanse schola aan de Harvard University. In 1998, richtte ze een programma voor zangoptredens op aan de Universiteit van Limerick in Ierland. Ze wordt regelmatig uitgenodigd aan tal van universiteiten in Europa, de Verenigde Staten en Canada als docent en resident artist. Ze heeft zich ontpopt als een belangrijke internationale spreker over middeleeuwse gezangen en publiceert artikelen in gespecialiseerde recensies over de hele wereld. In 2002 was ze gastartistiek adviseur bij het Festival Oude Muziek in Utrecht, Nederland. Samen met Benjamin Bagby kreeg ze in 2007, een Cornille Visiting Professorship aan het Wellesley College (VS).
Heretical Angels Rituals of Medieval Bosnia and Herzegovina Dialogos Katarina Livljanić Kantaduri Joško Ćaleta cd Arcana A560