Literaire schrijvers beïnvloedden in de 20ste eeuw de publieke opinie, veroorzaakten oproer en putten daarbij uit hun persoonlijke levens. Veel schrijvers ontwikkelden zich tot publieke figuren die regelmatig te vinden waren in de media en daardoor een grote maatschappelijke impact hadden. U leest er alles over in deze indrukwekkende studie van Sander Bax.
Reeds in “De Literatuur draait door” (foto) vormden Literaire schrijvers een vanzelfsprekend onderdeel van de mediacultuur. Ze zijn actief op social media, schrijven columns, schuiven aan bij talkshows en geven interviews aan zowel kwaliteitskranten als aan de Libelle. Auteurs zijn gaandeweg de belangrijkste factor geworden in de promotie van hun werk, waardoor een schrijver er tegenwoordig niet aan ontkomt om de wijde wereld van de media in te trekken en ‘de mens achter het boek’ uit te venten.
In “De literatuur draait door” liet Sander Bax reeds zien hoe het schrijverschap van de 21ste eeuw sterk beïnvloed wordt door de wetten van deze mediacultuur. Maar is er in al dit spektakel nog wel ruimte voor ‘echte’ literatuur die vernieuwend of tegendraads is? Aan de hand van een aantal bekende casussen waarin deze nieuwe positie van schrijvers prominent en publiekelijk naar voren komt demonstreerde Bax deze wisselwerking tussen literatuur en entertainment.
Zodra schrijverschap een publieke aangelegenheid wordt, verandert de mens langzaam maar zeker in een mythe. In hun werk en in hun optredens geven schrijvers vorm aan vaak tot de verbeelding sprekende verhalen over hun schrijverschap. Voor die verhalen zijn verschillende veelvoorkomende schrijverstypes voorhanden, zoals de antiburger, de Grote Schrijver of de literaire beroemdheid.
Verdeeld over 9 hoofdstukken, stelt de auteur nu in “Schrijversmythen”, de schrijvers voor als een antiburger, een heteronome schrijver of een autonome, radicale vernieuwer, de schrijver als cultuurcriticus, als beroemdheid, of als publieke intellectueel. In elk hoofdstuk van Schrijversmythen staat een van die typen centraal en wordt duidelijk hoe schrijvers uit verschillende tijdsperioden dit type hebben ingezet om hun eigen identiteit als schrijver vorm te geven. We kunnen zo volgen hoe ingrijpend opvattingen over schrijverschap tussen 1880 en 2020 veranderden. Van antiburgers met afstand tot de politiek en markt, tot in de massamedia aanwezige publieke figuren met een authentiek en aansprekend imago.
Zo leest u in deze indrukwekkende literatuurgeschiedenis tal van uitgebreide, interessante uitleg bij en beschouwingen over, de betekenis van het werk van Jan Hendrik Leopold, Hendrik Marsman, Nescio, Willem Kloos en Lodewijk van Deyssel, Gerard Reve, E. du Perron, Harry Mulisch, Menno ter Braak en W. F. Hermans, en vele, vele anderen, gesitueerd in hun algemene cultuurhistorische context. Een meesterwerk!
Sander Bax (1977) werkt als hoogleraar onderwijs en cultuur bij het Tilburg Center of the Learning Sciences en bij het departement cultuurwetenschappen van Tilburg University. Daarnaast is hij lid van het Meesterschapsteam Nederlands. Hij publiceerde De taak van de schrijver (2007), De Mulisch Mythe (2015) en De Literatuur Draait Door (2019). Momenteel werkt hij aan de biografie van schrijver Bernlef en aan onderzoek naar didactiek voor (historisch) literatuuronderwijs.
Sander Bax Schrijversmythen Literatuur en schrijverschap tussen 1880 en 2020 511 bladz. uitg. Prometheus ISBN 9789044630787